Uyuşturucu Veya Uyarıcı Madde Suçları
UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE TİCARETİ
TCK 188:
/3:“Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satan, satışa arz eden, başkalarına veren, sevk eden, nakleden, depolayan, satın alan, kabul eden, bulunduran kişi" on yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmi bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
"Ancak, uyuşturucu veya uyarıcı madde verilen veya satılan kişinin çocuk olması hâlinde, veren veya satan" kişiye verilecek hapis cezası on beş yıldan az olamaz.
Satın almak, uyuşturucu ya da uyarıcı maddenin üzerinde tasarruf edebilme hakkının bir bedel veya başka bir değer karşılığı elde edilmesidir.
Satışa arz etmek, uyuşturucu veya uyarıcı maddenin malikinin ya da zilyedinin, bu maddeyi satmak için, satma iradesini ortaya koyan herhangi bir davranışta bulunması olup, internet ortamında satışa sunma dahil bu yöndeki tüm hareketler bu kapsamdadır.
Başkalarına vermek, Yargıtay Ceza Genel Kurulu tarafından, “bir kişinin mülkiyetinde ya da zilyetliğinde bulunan uyuşturucu maddeyi satış sayılmayacak şekilde ve bedel almadan başkasına devretmesidir. Bunun için uyuşturucuyu verecek kişi ile alacak kişinin iradelerinin uyuşması ve maddenin zilyetliğinin devredilmesi gerekir.” şeklinde tanımlanmıştır. Maddenin, satış öncesinde deneme amacıyla bedelsiz numune olarak verilmesi halinde de başkalarına vermek fiili söz konusudur.
Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak, Yargıtay, failin temin ettiği uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi başkasıyla bir araya gelerek kullanmasını, maddenin ikram edilerek başkalarıyla birlikte kullanılmasını bu kapsamda değerlendirmektedir. İki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Sevk etmek, kişinin, sahibi ya da zilyedi olduğu uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi bir yerden bir yere bir başka kişi aracılığıyla, kullanma amacı dışında bir amaçla göndermesidir.
Nakletmek, uyuşturucu veya uyarıcı maddenin bir yerden bir yere bizzat fail tarafından götürülmesi olup, ücret mukabilinde taşıma yapması şart olmayan failin uyuşturucu veya uyarıcı maddenin söz konusu olduğunu ise bilmesi gerekmektedir.
Depolamak, uyuşturucu veya uyarıcı maddenin, kişisel kullanım amacıyla hareket edilmeksizin bir yerde tutulmasıdır.
Fail, başkalarına bedelsiz olarak uyuşturucu veya uyarıcı madde verse dahi TCK’nın 188/3. maddesinde düzenlenen suç oluşabilecektir.
Uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti suçu kasten işlenen suçlardandır. Bu suç yönünden genel kast geçerli olup olası kastla işlenmesi de mümkündür.
Kişisel Kullanım Amacının Tespiti:
1-)Failin hareketleri incelenecektir. Bu itibarla, failin uyuşturucu maddeyi başkasına satma, devir veya tedarik etme hususunda herhangi bir davranışta bulunup bulunmamış olması ilk ölçüttür. Bu davranışlar, müşteri arama, sanal ortamda reklam yayınlama, numune gösterme veya pazarlık yapma şeklinde olabilecektir. Failin davranışlarının, kullanma dışındaki amacını göstermesi halinde, madde miktarı önemli olmadığı gibi diğer ölçütlerin araştırılmasına da artık gerek bulunmamaktadır.
2-)Yargıtay, kişisel kullanım amacıyla madde bulunduran kişinin, ev ve işyeri örneğinde olduğu gibi maddeyi her zaman kolaylıkla erişebileceği bir yerde bulunduracağını, maddenin erişimi güç ve zaman gerektiren depo, mağara, samanlık gibi bir yere gizlenmesi halinde kullanma dışında bir amacın söz konusu olabileceğini öngörmektedir. Ayrıca, uyuşturucunun çok sayıda özenli olarak hazırlanmış küçük paketçikler halinde olması, her paketçiğin içine hassas biçimde yapılan tartım sonucu aynı miktarda uyuşturucu madde konulmuş olması, uyuşturucu maddenin ele geçirildiği yerde veya yakınında, hassas terazi ve paketlemede kullanılan ambalaj malzemelerinin bulunması hususları da kullanım dışındaki amaç için önemli delillerdir.
Hassas terazinin varlığı tek başına yeterli görülmemekte ve bu alette uyuşturucu veya uyarıcı madde artığı bulunduğuna ilişkin tespit de aranmaktadır.
/4:"a)Uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin “eroin, kokain, morfin, sentetik kannabinoid ve türevleri veya bazmorfin olması,
b) bendinde ise üçüncü fıkradaki fiillerin; okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askerî ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi” hallerinde verilecek cezanın yarı oranında artırılması düzenlenmiştir.
/5: Söz konusu suçların üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi halinde verilecek cezanın yarı oranında, suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halindeyse bir kat artırılması hükmü yer almaktadır.
Durum resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce failin bilgi paylaşması ,uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarına iştirak etmiş olan fail, “diğer suç ortaklarını ve uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin saklandığı veya imal edildiği yerleri merciine haber verirse” hakkında cezaya hükmolunmayacaktır.
Suç haber alındıktan sonra, gönüllü olarak, “suçun meydana çıkmasına ve fail veya diğer suç ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım eden” fail hakkında verilecek ceza ise yaptığı yardımın niteliğine göre üçüncü fıkra uyarınca dörtte birden yarıya kadar indirilecektir.
Fail-Mağdur: Uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti suçunun faili herkes olabilmektedir. Suçun mağduru kamudur.
-Failin; tabip,diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi olması halinde verilecek ceza yarı oranında artırılacaktır.
Uyuşturucu Maddelerin Sınıflandırılması ve Çeşitleri:
1. Depresanlar 2. Uyarıcılar 3. Halüsinojenler
a) Doğal a) Doğal a) Doğal
- Afyon - Kokain Bitkisi - Esrar
- Kokain - Meskalin
b) Sentetik b) Sentetik b) Sentetik
- Barbitüratlar - Katinon türvleri - LDS'ler
- Trankilizan - Amfetamin türevleri - Sentetik kannabinoid
- Sedatifler - Metamfetaminler (bonzai vs.)
- Analjezikler (ecstasy, captagon vs.)
A) Afyon ve türevleri: Afyon, haşhaş bitkisinin kozasının çizilmesi suretiyle beyaz renkte akan
öz sıvıdan elde edilmektedir. Çizim sonrasında haşhaş kapsülünden dışarı çıkan sıvı, havayla teması sonrasında koyulaşıp kahverengini alır. Meydana gelen madde ham afyon olarak bilinir.
Ham afyon çiğneme, sigara şeklinde içme veya sıvı olarak vücuda enjekte etme yöntemleriyle tüketilebilir. Afyon maddesinden çeşitli katkı maddeleri eklemek ve kimyasal işlemlerden geçirmek suretiyle diğer uyuşturucu maddeler elde edilmektedir. Bunların başlıcaları morfin, eroin, kodein’dir.
B) Koka Bitkisi ve Kokain:
Kokain, içicilerde enerjik bir durum değişikliği yaratan, keyif ve coşku veren, yorgunluğu azaltan bir maddedir. Kokain üretiminde asetik anhidrit maddesine benzer şekilde en çok kullanılan ara kimyasal potasyum permanganat maddesidir.
C) Sentetik Uyaranlar:
Sentetik uyarıcıların başından amfetaminler gelmektedir. Bu tip maddeler doğrudan merkezi sinir sistemi üzerinde etki yaparak içicilerde rahatlama, diğer kişilere yakın hissetme gibi etkiler doğurur.
D) Esrar:
Esrar, en sık marijuana, ot ve joint olarak isimlendirilmektedir.
E) Sentetik kannabinoidler:
Sentetik kannabinoid’ler ülkemizde yeni yeni görülmeye başlanan ve
içicilerinin ‘’zombi’’ olarak tanınmasına neden olan, halüsinojenler grubu uyuşturucu maddelerdendir. Sentetik kannabinoid, laboratuvar ortamında ot ve benzeri maddelerin kimyasal likitlerle spreylenmesi sonucu oluşturulan normal esrarın içinde bulunan THC maddesi gibi bir etki yapması beklenen bir uyuşturucu türüdür. Kamuoyunda en çok bilineni ‘’bonzai’’ maddesidir.
Sentetik kannabinoidler’in olağandan daha güçlü bu etkileri nedeniyle yasa koyucu bu maddelerin ticaretini Türk Ceza Kanunu’nun 188/4. maddesinde nitelikli hal olarak saymıştır. (188/4: Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin eroin, kokain, morfin veya bazmorfin olması halinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza yarı oranında artırılır.)
Yasa koyucu, “içici” olan ve hatta bağımlılık düzeyine gelmiş kişilerin eylemlerini uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti suçuna nazaran daha az ceza ile cezalandırmıştır. Öyle ki failin ıslah edilmesi ve gerektiğinde tedavi olarak müptelalıktan kurtulmasını sağlamak maksadıyla, Kullanmak Amacıyla Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Satın Almak, Kabul Etmek veya Bulundurmak suçunda yasa koyucu hemen ceza verilmeksizin öncelikle kamu davasının açılmasının ertelenmesi, tedavi ve denetimli serbestlik tedbiri uygulanması, hükmün açıklanmasının geri bırakılması gibi mekanizmaları devreye sokmuştur.
İdrar testi madde kullanımının tespiti için son derece işlevsel bir yöntemdir. Bununla birlikte uyuşturucu maddelerin vücuttan atılma süreçleri kişiden kişiye değişir. Bu değişimin birçok nedeni vardır. Kişinin metabolizma hızı, bağışıklık sistemi, alınan uyuşturucunun dozu ve türü, kişinin sağlık durumu vb. Değişkenler uyuşturucunun vücuttan atılma süresini belirler. Metabolizması hızlı çalışan kişilerin uyuşturucu maddeyi suda çözülebilen moleküllere dönüştürmesi daha hızlı olacağından, maddenin vücuttan atılması da daha hızlı gerçekleşecektir. Ter, kan ve idrarın yanı sıra uyuşturucu kullanımı saç telinden de tespit edilebilir.
-Adli Tıp Kurumu 5. Adli Tıp İhtisas Kurulu’nun Bingöl 2. Asliye Ceza Mahkemesinin bir kovuşturma kapsamında konuyla ilgili müzekkeresine cevaben bildirdiği 26/06/2013 tarih ve 2013/50377/1321 sayılı mütalaalarına göre, esrarın etken maddesi olan THC (tetrahidrokanibal)’nin kandaki tespit edilebilme süresinin bireysel farklılıklar olmakla ve alınan esrarın içerdiği THC konsantrasyonuna göre değişmekle birlikte ortalama olarak bir kullanımlık esrar içenlerde 3 gün, kronik kullanıcılarda 2 hafta, idrarda tespit edilebilme süresi ise 3 haftadır.
Suç Kastının Belirlenmesinde Yargıtay’ın Genel Kabulü:
1.Failin bulundurduğu uyuşturucu maddeyi başkasına satma, devir veya tedarik etmek hususunda herhangi bir davranış içine girdiğinin tespit edilememesi gerekir.
2.Kişisel kullanım için uyuşturucu madde bulunduran kimse, bunu her zaman kolaylıkla erişebileceği bir yerde, örneğin genellikle evinde veya işyerinde bulundurmaktadır. Uyuşturucunun çok sayıda özenli olarak hazırlanmış küçük paketçikler halinde olması, her paketçiğin içine hassas biçimde yapılan tartım sonucu aynı miktarda uyuşturucu maddenin konulması, uyuşturucu maddenin ele geçirildiği yerde veya yakınında, hassas terazi ve paketlemede kullanılan ambalaj malzemelerinin bulunması kullanım dışında bir amaçla bulundurulduğu hususunda önemli bir belirtidir.
3.Kişisel kullanım için kabul edilebilecek miktar, kişinin fiziksel ve ruhsal yapısı ile uyuşturucu veya uyarıcı maddenin niteliğine, cinsine ve kalitesine göre değişiklik göstermekle birlikte, Adli Tıp Kurumunun mütalaalarında esrar kullananların her defasında 1-1,5 gram olmak üzere günde üç kez esrar tüketebildikleri bildirilmektedir. Esrar kullanma alışkanlığı olanların bunları göz önüne alarak, birkaç aylık ihtiyaçlarını karşılayacak miktarda esrar maddesini ihtiyaten yanlarında veya ulaşabilecekleri bir yerde bulundurabildikleri de adli dosyalara yansıyan bilinen bir husustur. Buna göre, esrar kullanan faillerin olağan sayılan bu süre içinde kişisel gereksinimlerinin üzerinde esrar maddesi bulundurmaları halinde, bulundurmanın kişisel kullanım amacına yönelik olmadığı kabul edilmelidir.
Bu değerlendirmede miktar dışında;
a) Sanığın hareketleri (müşteri arama, pazarlık yapma, numune göstermeve benzeri)
b) Uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin ele geçiriliş ve bulundurma şekli ile çeşitlilik, (çok sayıda küçük miktarlı poşetçikler, madde bulaşıklı hassas terazi; esrar, eroin, kokain, MDMA, sentetik kannabinoid gibi maddelerin bir arada bulundurulması)
c) Uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin bulunduğu yer, zaman ve belirlenecek zaman dilimi içinde sanık tarafından kullanılabilecek madde miktarı,
d) Sanığın uyuşturucu madde kullanıp kullanmadığı,
e) Sanığın sosyal ve ekonomik durumu, geçimini ne ile sağladığı, geliri gibi olgular da değerlendirilmelidir.
Açıklanan kriterler doğrultusunda yapılan değerlendirme neticesinde, şayet failin uyuşturucu madde ticareti yaptığı her türlü şüpheden uzak bir kanaatle sabit görülemiyorsa “şüpheden sanık yararlanır” ilkesi uyarınca failin kullanmak maksadıyla uyuşturucu madde bulundurduğunun kabulü gerekecektir.
